Nasi sąsiedzi rycerze

wieś Pietrowice Wielkie miała ciekawych sąsiadów -  rycerzy zakonników. Od południa, za rzeką Troją w Gródczankach byli rycerze Zakonu Najświętszej Marii Panny Domu Niemieckiego w Jerozolimie, nazwani przez Henryka Sienkiewicza Krzyżakami, zaś od północy za rzeką Cyną w Makowie byli  rycerze Zakonu Joannitów, zwani też Zakonem Maltańskim. Symbolem pierwszych był czarny krzyż na białym tle, zaś joannici używali białego charakterystycznego krzyża na czerwonym tle. Początki zakonu krzyżackiego to czas III wyprawy krzyżowej, gdy w 1190 roku rycerze krzyżowi pochodzenia niemieckiego założyli przy szpitalu w Jerozolimie nieformalne stowarzyszenie, które miało opiekować się rannymi i chorymi. Cesarz rzymski Henryk VI Hohenstauf wyjednał u papieża Celestyna III przyznanie bractwu statusu pełnego zakonu rycerskiego, co nastąpiło ok. 1198 roku. Wzór stanowiły dlań wcześniej istniejące zakony joannitów i templariuszy. W  1621 roku Gródczanki łącznie ze Strzeboniem stały się własnością zakonu krzyżackiego. Wcześniej obie wioski należały do panów z Vrbna na  Bruntalu. Jak już pisaliśmy wcześniej, panowie na Bruntalu za sprzyjanie protestantom doczekali się konfiskaty swoich włości przez cesarza. Następnie dobra te zostały sprzedane zakonowi krzyżackiemu. W 1742 roku Pietrowice i okolice przeszły pod panowanie pruskie, ale Bruntal i zakon krzyżacki ze swoimi włościami ostał się przy Austrii. W ten sposób przy Gródczankach na Troi mieliśmy swoistą granicę austriacko-pruską. Około roku 1800 zakon wybudował w Gródczankach dworek w stylu barokowo-klasycystycznym, istniejący do dziś. Ma wysoki mansardowy dach z lukarnami. W 1812 roku dla folwarku w Gródczankach zakupiono sikawkę strażacką. W 1865 roku obie wioski stały się  własnością króla pruskiego (Preußischer Staatsfiskus). Fiskus królewski przekazywał dobra rycerskie w Gródczankach w dzierżawę różnym osobom. Dzierżawcą tego majątku o obszarze 330 ha był w latach 1912-1938 Ernest Dubke. W Strzebuniu w latach 1785-1767 zakon wybudował kościół wzorując się na kościołach z okolicy Malborka. Na wieży kościoła widnieje czarny krzyż   zakonu.                                                                                                            

Na północ od Pietrowic, za Cyną leży wioska Maków. Na tej rzece w XIII wieku mieliśmy granicę pomiędzy Morawami a księstwem śląskim, władanym przez polskich Piastów. Na początku XIII wieku panami w Makowie byli bracia Sieciech, Werner i Stoygniew z rodu Dirsicraii. Byli oni wysokimi dostojnikami księcia raciborskiego Kazimierza. W 1221 roku w Makowie powstała komturia Zakonu Joannitów. Stało się to za przyczyną Sieciecha, który biorąc udział w wyprawie krzyżowej podarował swoje dobra makowskie Zakonowi Joannitów. Sam wstąpił do niego. 1222 roku biskup wrocławski Wawrzyniec poświęcił kościół w Makowie. Joannici zbudowali w Makowie dwa młyny wodne.

Zaproszenie - Więcej o Makowie można usłyszeć i zobaczyć na prezentacji historycznej w niedzielne popołudnie 24 listopada o godz. 16:00 w pietrowickim centrum kultury.  Serdecznie zapraszamy. Może najdzie se kusek kołocza i łyk kaveja.

Bruno Stojer.